του
Vito Lops
Κάποτε τις αποκαλούσαν Piigs (την Πορτογαλία,την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Ισπανία). Και
τότε κάποιος πρόσθεσε και την Ιταλία αλλάζοντας το ακρωνύμιο σε "PIIGS"
ή σε "Gipsi". Είτε αυτό μεταφράζεται σε "γουρούνια" (στα Αγγλικά
p
igs ) ή "τσιγγάνοι"
(από το αγγλικό Gipsy), η ουσία δεν αλλάζει. Αυτός ήταν ένας τρόπος να σταμπάρονται οι πιο αδύναμες χώρες στην κρίση 2008-2012, της Ευρωζώνης,, αυτές δηλαδή που δέχθηκαν κερδοσκοπικές επιθέσεις στο δημόσιο χρέος τους, μέχρι
να παρέμβει η ΕΚΤ (στα λόγια) τον Ιούλιο του 2012 λέγοντας ότι είναι έτοιμη
να αγοράσει, στη δευτερογενή αγορά απεριόριστο βαθμό κρατικών ομολόγων των
χωρών που είχαν δεχθεί την επίθεση. Τότε οι κερδοσκόποι - που δεν θα τολμούσαν
να πάνε κόντρα στη δυνητικά απεριόριστη δύναμη πυρός μιας κεντρικής τράπεζας – υποχώρησαν
και η αγορά κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης ηρέμησε.
Εν τω μεταξύ, τα νέα από τους Gipsi έφθαναν ολοένα και λιγότερα. Ισως, επειδή οι
χώρες αυτές άρχισαν να δείχνουν κάποια
θετικά οικονομικά στοιχεία. Το 2014, το ΑΕΠ των 4 Pigs θα αυξηθεί. Και αναμένεται
να αυξηθεί και το 2015.Σαν γεγονός είναι σημαντικό αν μάλιστα σκεφτεί κανείς
ότι για την Ελλάδα θα είναι η πρώτη χρονιά ανάπτυξης μετά από έξι συνεχόμενα
χρόνια ύφεσης (και την κατάρρευση του ΑΕΠ της κατά 25%). Το ίδιο καλά θα πάνε
και η Ισπανία και η Πορτογαλία, αλλά ειδικά η Ιρλανδία.
Θα πάνε καλά εξαιτίας βασικά των εξαγωγών τους που ξαναπήραν μπροστά μετά τα
δρακόντεια μέτρα εσωτερικής υποτίμησης (της εργασίας, δηλαδή) αφού δεν μπορούν
να υποτιμήσουν το κοινό νόμισμα τους, κάτι που όμως έκαναν η Μεγάλη Βρετανία, η
Ιαπωνία, η νότια Κορέα νότια, κ.λπ. Η Ισπανία, για παράδειγμα, εφάρμοσε μια τόσο
βίαιη εσωτερική υποτίμηση που το ποσοστό ανεργίας της τριπλασιάστηκε (από 8 σε 24%).
Θα πρέπει να ζητωκραυγάζουμε γιαυτό; Οι Pigs αν και έγιναν πιο ανταγωνιστικοί τα
τελευταία χρόνια προς τις χώρες της βόρειας Ευρώπης, με τις βίαιες εσωτερικές υποτιμήσεις,
έχουν ωστόσο ένα πρόβλημα. Πίσω από την ανάκαμψη κρύβεται μια νέα αύξηση των
εξωτερικών ανισορροπιών, οι ίδιες που, τις έφεραν στο χείλος του γκρεμού ν λίγα μόλις χρόνια πριν, αρχής γενομένης από την περίοδο 2007-2008, όταν η αμερικάνικη
κρίση πέρασε στην Ευρώπη και αποκαλυψε την σκληρή πραγματικότητα του ισοζυγίου
πληρωμών της Ευρωζώνης.
Καθώς οι αγορές συνεχίζουν να συμμορφώνονται με παραμέτρους όπως η πορεία του
ΑΕΠ, εκτιμώντας ιδιαίτερα τις εξαγωγικές επιδόσεις τους, οι ίδιες αυτές αγορές,
φαίνεται να μη λαμβάνουν υπόψη αυτή τη στιγμή, ότι πίσω από αυτά τα οικονομικά
δεδομένα των Pigs που σήμερα είναι
θετικά, κρύβονται άλλοι δείκτες (λιγότερο γνωστοί), οι οποίοι ρίχνουν τη βαριά
σκιά τους στην υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη των οικονομιών των Pigs . Οι δείκτες
αυτοί είναι:
- Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ (το οποίο δείχνει, πολύ
απλά, αν μια χώρα καταφύγει και πάλι στον εξωτερικό δανεισμό)
- Η καθαρή χρηματοδοτική θέση σε σχέση με το ΑΕΠ (ένα μέτρο του καθαρού
εξωτερικού χρέους της χώρας που περιλαμβάνει τόσο το χρέος του δημόσιου τομέα όσο
και του ιδιωτικού τομέα)
Αυτές οι παράμετροι συνθέτουν την αδυναμία μιας χώρας και την εξάρτησή της από το
εξωτερικό. Η μεγάλη εξάρτηση δημιουργεί κινδύνους, γιαυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
– από τις 11 παραμέτρους που χρησιμοποιεί από το 2011 για να μετρά τις
οικονομικές ανισορροπίες μιας χώρας -αποφάσισε ότι το ισοζύγιο τρεχουσών
συναλλαγών ως προς το ΑΕΠ δεν μπορεί να υπερβαίνει το όριο του μείον 4% κατά μέσο
όρο την τριετία και ότι η καθαρή χρηματοδοτική θέση δεν πρέπει να είναι
χειρότερη από -30%.
Σ’ αυτές τις παραμέτρους που λειτουργούν ως προειδοποιητικά σημάδια μιας νέας
μελλοντικής κρίσης, περιλαμβάνεται και το ιδιωτικό χρέος προς το ΑΕΠ (αφού η
κρίση στην Ευρωζώνη οφείλεται στην έκρηξη της φούσκας του ιδιωτικού χρέους) και
η ανισορροπία στα ισοζύγια Target 2 [*], μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(μια υπερχρεωμένη χώρα στα ισοζύγια Target 2 παρουσιάζει έντονες ανισορροπίες
στο ισοζύγιο πληρωμών).
Σύμφωνα, λοιπόν,
με αυτές τις παραμέτρους, διαπιστώνουμε ότι οι Pigs δεν πάνε και τόσο καλά. Το
αντίθετο μάλιστα. Το 2014 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στην Ισπανία ξανάγινε
αρνητικό (-3,3% του ΑΕΠ), ενώ η καθαρή χρηματοδοτική θέση της χώρας είναι στο 100%
του ΑΕΠ (έτη φωτός από -30%). Σε αυξητική πορεία (πάνω από 200 δισεκατομμύρια) το
χρέος στο σύστημα πληρωμών Target 2. Η Ελλάδα εμφανίζει επίσης πολύ αρνητικές
παραμέτρους, όπως και η Πορτογαλία. Η Ιρλανδία έχει σημειώσει βελτίωση στο
ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (λόγω των εξαγωγών), αλλά και αύξηση του ιδιωτικού
χρέους, περίπου τρεις φορές το ΑΕΠ της χώρας. Με αυτά τα δεδομένα, είναι
πραγματικά πάρα πολύ νωρίς να γιορτάσουμε μια αναγέννηση των Pigs. Οπως δεν
ήταν σωστό και ευγενικό να τους αποκαλούν "γουρούνια" και "τσιγγάνους",
δεν είναι σωστό αυτή τη στιγμή να λέμε ότι "ανάρρωσαν".
[*] Target 2 : το
σύστημα συμψηφισμού των πληρωμών μεταξύ των εμπορικών τραπεζών και των αντίστοιχων ΚΤ των χωρών της
ευρωζώνης
Επιπλέον, η
Ελλάδα βρίσκεται επίσημα σε φάση αποπληθωρισμού (-1,8% τον Οκτώβριο) ,ότι το επιτόκιο των κρατικών ομολόγων
δεκαετίας ξεπερνά το10% και συνεχίζεται η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής (το
Σεπτέμβριο -5.1%) ενώ το
ελληνικό εμπορικό ισοζύγιο (-2,58 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου) είναι το χειρότερο
από τα μέσα του 2012.
